Agata Dybowska
Analiza obrazu Sandro Botticellego:
" Judyta powracająca do Betulii"
Notka o autorze dzieła:
Sandro Botticelli - właść. Alessandro di Mariano Filipepi
1445-1510, malarz włoski epoki renesansu, przedstawiciel szkoły
florenckiej, malował freski i obrazy religijne, mitologiczne,
alegoryczne oraz portrety.
Obraz "Judyta powracająca do Betulii" powstały w 1472 roku mierzy 31x24 cm wykonany temperą na płótnie, eksponowany jest w Galerii degli Uffizi we Florencji.
( Uwaga : niektóre żródła podają wymiar obrazu 27x21 cm - wykonany na desce).
Tematem tego niewielkiego obrazka- stanowiącego pendant do malowidła pt. "Odnalezienie ciała Holofernesa"- jest Judyta, mężna niewiasta judzka powracająca w blaskach świtu wraz ze swoją służącą do oblężonego przez wojska wrogów miasta Betulii. Przynosi ona swoim braciom upragnione ocalenie. Oto naczelny wódz nieprzyjacielskich wojsk asyryjskich Holofernes nie żyje. Jego głowę niesie służąca Abra. Lecz kto go zabił ? Właśnie ona Judyta - kobieta pełna finezji, słodyczy i piękna. Choć z jeszcze zakrwawionym mieczem - nie jawi się nam jednak jako okrutna morderczyni.
Jest to obraz religijny o tematyce starotestamentowej, wykonany czystymi kolorami. Rysunek Botticellego przedstawiający formy postaci jest tutaj płynny i łagodnie rytmiczny. Subtelności koloru czynią wrażenie niezwykłej melodyjności obrazu. Twarz Judyty blada, zamyślona jak gdyby nieco melancholijna. Gałązka oliwna w ręku bohaterki oznacza pokój, który niesie Hebrajczykom. Natomiast postać służącej Abry przestawiona jest tu na zasadzie kontrastu wyrażającego siłę i gwałtowność w stosunku do pełnej słabości Judyty. Kontrast dopełnieniowy zawarty w kolorach sukien obu postaci - pomarańczowej (Abry) i błękitnej (Judyty) - jeszcze bardziej podkreśla ujęte w kompozycji przeciwstawienie. Ekspresywność ruchu dwóch postaci to taneczny krok i rytmicznie powiewające na wietrze suknie. Godny podkreślenia jest tu delikatny pejzaż w głębi na tle rozrzedzonego światła poranka. Botticelli wykazał tu szczególną troskę o autentyczne przedstawienie natury. Kompozycja otwarta. Również w sensie alegorycznym: obie postaci podążają w prawą stronę ku przyszłości, bo otworzyły się bramy do radości - oto święte miasto Jeruzalem nie zostanie zbeszczeszczone przez wroga. Dominanta w obrazie to z pewnością jedna postać - Judyty. Kolorystyka Botticellego w tym dziele jest subtelna, delikatna i piękna. Czyste kolory wydają się być przezroczyste harmonijnie kontrastujące ze sobą. Perspektywa powietrzna: postaci, będące bliżej nas - są wyraziste bardziej dźwięczne, zaś krajobraz w dali jest bezdźwięczny, odbarwiony - na horyzoncie wszystko ulega przeniebieszczeniu.
Kiedy patrzę na ten piękny w swej formie i trudny w swej treści obraz uważany za jeden z najlepszych dzieł Sandro Botticellego, próbuję spojrzeć w oczy tej przedziwnej niewiasty...Co w nich widzę? Nie nazwany odcień smutku namalowany ręką florenckiego artysty. Ale widzę również w tych czystych oczach, skierowanych w przeszłość, przesłanie mądrości: " Nie zbadacie głębokości serca ludzkiego ani nie przenikniecie myśli jego rozumu" (Judt 8, 14).
***
